Jak wygląda ceremonia pogrzebowa w obrządku katolickim?

Pogrzeb w Kościele katolickim jest wyrazem szacunku do ludzkiego ciała jako świątyni Ducha Świętego (1 Kor 6, 19) oraz wiary w zmartwychwstanie ciał. Szczegóły ceremonii różnią się zależnie od tego, czy grzebane jest ciało osoby dorosłej czy dziecka, w trumnie czy po kremacji. Zawsze jednak należy uwzględniać wrażliwość cierpiącej rodziny oraz lokalną kulturę i zwyczaje.

Religijny sens ceremonii

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa śmierć człowieka postrzegano jako etap jego życiowej wędrówki. To przejście z życia ziemskiego do wiecznego, możliwie dzięki temu, że Chrystus zwyciężył śmierć i zaprasza swoich braci i siostry do spełnienia się w wieczności. W średniowieczu zaczęło dominować podejście pokutne – uznano, że obrzędy pogrzebowe stanowią formę przebłagania za grzechy zmarłego i chronią go przed piekłem. Współcześnie, od Soboru Watykańskiego II, Kościół powraca do pierwotnej tradycji, podkreślając, że w czasie pogrzebu powierzamy zmarłego kochającemu Bogu, a cierpiącym bliskim dodajemy otuchy.

Formalna różnorodność ceremonii pogrzebowych

W obrządku katolickim istnieje schemat pochówku osoby zmarłej, który jest modyfikowany zależenie od okoliczności. Duszpasterze są zobowiązani do dokonania wprowadzenia w szczegóły ceremonii oraz do zachowania taktu i kultury wobec cierpienia bliskich. Na mocy prawa nie wolno pobierać opłat za odprawienie pogrzebu, wierni, o ile chcą, mogą złożyć dobrowolną ofiarę.

Śmierć jest szokiem dla najbliższych i trudno im wówczas działać, dlatego organizację uroczystości pogrzebowej warto powierzyć odpowiedniej firmie. Wypowiada się na ten temat przedstawiciel Domu Pogrzebowego „Gąsowski”: W trudnych chwilach staramy się pomóc bliskim zmarłego, zdejmując z nich ciężar załatwiania wielu spraw. Zajmujemy się nie tylko zorganizowaniem ceremonii pogrzebowej, lecz także uzyskaniem zasiłku pogrzebowego od ZUS, transportem zwłok (także z zagranicy) czy uzyskaniem odszkodowania za śmierć poniesioną na skutek wypadku. Robimy wszystko, aby nasi klienci mogli poczuć współczucie i empatię wobec cierpienia, jakie przeżywają.

Ceremonia pogrzebowa towarzysząca pochówkowi w trumnie

Pogrzeb z trumną stanowi formę pochówku, do której Kościół najbardziej zachęca. Powodem jest szacunek do ciała, głęboko zakorzeniony w religii katolickiej. Pełna forma obrzędu obejmuje 5 stacji, jednak niektóre można pominąć, jeżeli wymagają tego okoliczności. Zaleca się fioletowy (pokutny) kolor szat liturgicznych, jednak na uprzednio wyrażone życzenie zmarłego lub rodziny można użyć koloru białego wyrażającego chwałę zmartwychwstania.

• Stacja I: W domu zmarłego
• Stacja II: Procesja do kościoła
• Stacja III: W kościele:
• Msza święta pogrzebowa
• Liturgia słowa bez Ofiary Eucharystycznej
• Ostatnie pożegnanie
• Stacja IV: Procesja na cmentarz
• Stacja V: Przy grobie

Ceremonia pogrzebowa z urną

Decyzja o kremacji zwłok może być ostatnią wolą zmarłego, pochodzić od rodziny lub wynikać z różnych życiowych okoliczności. W takiej sytuacji Kościół zachęca, aby obrzędy mszy świętej i ostatnie pożegnanie odbyły się nad ciałem zmarłego, przed spopieleniem zwłok. Jeżeli jednak jest to niemożliwe, wówczas ceremonię odprawia się nad urną.

Ceremonia pogrzebowa dzieci ochrzczonych

W przypadku pogrzebu dziecka ochrzczonego, które przystępowało do spowiedzi świętej i zmarło po 7 roku życia, ceremonia pogrzebowa przebiega tak, jak dla osoby dorosłej. Można jednak użyć formuł modlitewnych przeznaczonych do pochówku dzieci. Jeżeli dziecko zmarło przed 7 rokiem życia, zgodnie z wiarą Kościoła jest już zbawione, chrzest bowiem zmazał grzech pierworodny, a niezdolne do grzechu osobistego, umarło niewinne. Dlatego Kościół powierza je Bogu i prosi za cierpiącymi rodzicami, natomiast nie prosi o przebaczenie jego grzechów. Zaleca się biały kolor szat liturgicznych.

Ceremonia pochówku dzieci nieochrzczonych, w tym zmarłych w łonie matki

Nie można odmówić pogrzebu dziecka nieochrzczonego, szczególnie jeżeli rodzice pragnęli tego sakramentu. Na pogrzeb zasługuje również dziecko, które zmarło przed wyjściem z łona mamy. Nie należy używać terminu „pokropek”, sugerującego jakoby obrządek był mniej ważny. Jest to w pełni ceremonia pogrzebowa, w której występują odpowiednie teksty modlitw.

Inne przypadki

Pochówku nie można również odmówić ochrzczonym niekatolikom oraz samobójcom. Natomiast osób, które w sposób jawny i deklaratywny prowadziły życie sprzeczne z nauką Kościoła, o ile nie ma świadków ich nawrócenia przed śmiercią, nie należy grzebać w obrządku katolickim, gdyż byłoby to pogwałcenie ich postawy życiowej.